e-fatura sistemine geçilmesi ile beraber karşımıza 2 kavram çıkmaya başladı: Temel e-Fatura ve Ticari e-Fatura. Bu iki kavramın arasındaki farklardan bahsetmeden önce e-Fatura’nın ne olduğunu kısa bir şekilde hatırlayalım. e-Fatura, elektronik ortamda hazırlanan bir fatura türüdür. Tıpkı klasik faturalarda olduğu gibi e-Fatura da karşı tarafla paylaşılmaktadır.
e-fatura hazırlarken, 2 ayrı hazırlama yöntemi karşınıza gelecektir.
Temel e-Fatura Nedir?
Temel E-Fatura, faturanın göndericiden direkt olarak alıcıya ulaşmasını amaçlayan E-Fatura türüdür. Faturayı alacak olan kişi, faturada herhangi bir teknik problem olmadığı sürece faturayı kabul etmek zorundadır. Alıcılar, Temel E-Faturaları reddetme hakkına sahip değildir. Ancak faturada teknik bir problemin fark edilmesi durumunda alıcının itirazı ile bu fatura iptal edilebilir. Bu nedenle fatura alıcıya iletildiği anda onaylanmış olur. Elektrik ve su hizmetleri gibi çeşitli hizmet faturaları Temel E-Fatura olarak kesilir. Bunlarla birlikte sözleşmeye ya da taahhüte dayalı farklı telekom, altyapı desteği, hizmet sunma türündeki hizmetlerin de Temel E-Fatura olarak kesilmesi gerekmektedir. Temel E-Fatura senaryosunda, faturayı gönderen taraf alıcıdan onay ya da ret beklemeden sistem tarafından faturanın alıcıya ulaşmasıyla otomatik olarak onaylanır.
Temel E-Fatura düzenlemesi yapan mükellefler, doldurulması gereken tüm alanları doğru ve eksiksiz bir şekilde doldurmaya ve aynı şekilde kaydetmeye özen göstermelidir. Türk Ticaret Kanununun 18. maddesi gereği Temel E-Faturalar kimi durumlarda itiraza açıktır. 2019 yılı itibariyle, Temel E-Fatura iptali kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı, resmi internet sitesi üzerinden “E-Fatura İptal Portalı” yayınlayarak belirli durumlarda Temel E-Fatura iptal işleminin önünü açmıştır. E-İmza ile mühürlenerek karşı tarafa gönderilen ya da mali mühürle gönderilen Temel E-Faturanın iptali yapılamaz. Temel E-Fatura; faturayı gönderen kişi tarafından iptal edilemez, yalnızca faturanın gönderildiği kurum tarafından 7 gün içinde iptal edilebilir.
Ticari e-Fatura nedir?
Ticari e-Faturada faturayı alan kişi, reddetme, kabul etme ya da iptal etme gibi seçeneklere sahiptir. E-faturayı yollayan taraf, alıcıdan bu yönde bir cevap bekler.
Farkları Nelerdir?
Faturayı karşı tarafa temel e-Fatura olarak yollarsanız, fatura karşı tarafın onayı beklenmeksizin direkt olarak kabul edilmiş / onaylanmış olarak kayıt altına alınmaktadır. Ticari e-Fatura yollamanız halinde ise faturayı karşı tarafa; red, iptal ve onay seçenekleri ile yollamış olursunuz. Yani faturayı yolladıktan sonra karşı taraftan bir cevap beklersiniz. Temel e-Faturada, yani otomatik olarak kabul edilen e-Faturada herhangi bir hata olması ya da karşı tarafın bunu kabul etmemesi durumunda, e-Fatura iptal edilebilmektedir. Ticari e-Faturada ise karşı tarafın verdiği yanıt direkt olarak faturayı yollayanın paneline onaylandı ya da reddedildi olarak düşmektedir. Bu iki fatura arasında yer alan farklardan ötürü, müşterinizle işe başlamadan önce iş sonunda hangi faturayı keseceğiniz hakkında bir anlaşmaya varmanız iki taraf açısından da sağlıklı olacaktır. Eğer herhangi bir konuşma gerçekleşmediyse, her iki taraf için de ticari e-fatura yönteminin kullanılması faydalı olacaktır. Ticari e-faturada reddetme özelliği bulunduğundan ticaret ile uğraşan kişiler için çok daha uygun bir yöntemdir. Temel faturada genel olarak herhangi bir red ya da kabul seçeneği olmadığı için daha çok hizmet faturalarında kullanılan bir fatura türü olarak kabul edilmektedir. Ticari fatura ise bünyesinde red ve kabul alternatifleri bulundurmaktadır. Bu nedenle mal alış satışlarında bu fatura türü ticaret hayatı için daha uygun olacaktır. Ek olarak ticari e-Fatura; karşılıklı bir anlaşmazlık olması durumunda hukuki yollara başvurmanız gerektiğinde kanıt olacaktır.