TÜZEL KİŞİ NE DEMEK?
Tüzel kişi kelime grubu genelde hukuki yazışmalarda karşımıza çıkar. Tüzel kelimesi kelime anlamı olarak "hukuki, hukukla ilgili" olarak karşımıza çıkar. Tüzel kişi kelime gurubu ise birçok kişinin ya da mal varlığının belli bir amaç doğrultusunda bir araya gelerek oluşturduğu herhangi bir resmi topluluğu (devlet, şirket, dernek, vakıf, okul) tek bir kişi olarak kabul etmek adına kullanılır.
GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Hukuk dilinde kişiler iki grupta tanımlanır. Gerçek kişiler ve tüzel kişiler. Gerçek kişiler, dünyaya geldiği andan itibaren yaşadığı süre boyunca hukuki işlemlerde gerçek kişi olarak tanımlanır. Gerçek kişilerin kanun karşısında hakları ve sorumlulukları sadece kendisiyle ilgilidir. Bireysel olarak borçlanabilirler, alacaklı olabilirler.
Tüzel kişilik ise belli bir amaç uğruna (ticari ya da sosyal) bir araya gelmiş birden fazla kişinin ve mal varlığının oluşturduğu kurumların kanun karşısında tek bir kişi olarak değerlendirilmesinde kullanılan kişiliklerdir. Gerçek bir birey değillerdir ancak kanunlar karşısında mal varlığına sahip olabilirler, borçlanabilirler, ortadan kaldırılabilirler. Tüzel kişiliği oluşturan gerçek kişiler değişebilir, ancak tüzel kişi var olmaya devam eder. Herhangi bir hukuki soruşturmada ya da borçlanmada tüzel kişiliğin el değiştirmiş olması bir şeyi soruşturmayı ya da borcu ortadan kaldırmaz.
Gerçek kişilerin tüm hak ve sorumlulukları kendilerine aittir, hukuk karşısında kendi kendilerini temsil ederler. Tüzel kişilikleri yöneticiler temsil eder ancak temsilci tüzel kişiliğin içinde var olmaya devam ettiği sürece bu statüyü kullanabilir. Örneğin, bir herhangi bir devlet kurumunun bir borcu varsa bu borç o kurumun yöneticisini ilgilendirmez. Borç tüzel kişiliğin borcudur yönetici değişse de borç var olmaya devam eder. Aynı şey davalar için de geçerlidir.
TÜZEL KİŞİ ÖRNEKLERİ NELERDİR?
Tüzel kişilikler bağlı oldukları hukuk türüne göre iki başlığa ayrılırlar. Bunlar "Özel hukuk tüzel kişileri" ve "Kamu hukuku tüzel kişi" olarak ele alınır.
Özel hukuk tüzel kişileri:
Dernekler
Vakıflar
Kooperatifler
Anonim Şirketler
Limited Şirketler
Kollektif Şirketler
Komandit Şirketler
Siyasi Partiler
Sendikalar
Kamu hukuku tüzel kişileri:
Devlet
Belediyeler
İl özel idareleri
Kamu kurum ve kuruluşları
TRT
Üniversiteler
Kamu bankaları
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Milli Piyango İdaresi
ÖSYM
YÖK
Devlet Su İşleri
TÜZEL KİŞİLİK NASIL KAZANILIR?
Tüzel kişilik herhangi bir kurum ya da kuruluşun yasal olarak kanun karşısında var kabul edildikleri zaman kazanılır. Söz konusu kurum ya da kuruluş feshedildiğinde, dağıldığında, kapatıldığında tüzel kişilik ortadan kalkar.
TÜZEL KİŞİNİN UNSURLARI NELERDİR?
Tüzel kişiliğin unsurları örgütlenme, sürekli bir amaç taşıma, hukuk tarafından tanınmaktır.
